PRODUKTY

Twoja przeglądarka nie obsługuje elementów typu canvas

Jak poprawnie zmierzyć pojemność akumulatorka AA 1,2V lub 18650 3,7V w ładowarkach z pomiarem pojemności?

Autor: Michał Seredziński
2022-01-13
13
2
Jak poprawnie zmierzyć pojemność akumulatorka AA 1,2V lub 18650 3,7V w ładowarkach z pomiarem pojemności?
Na rynku mamy obecnie wysyp różnych ładowarek, które zgodnie z zapewnieniem producenta umożliwiają pomiar pojemności mAh naszych akumulatorków. Czy aby na pewno? W naszym artykule opisujemy najczęstsze pułapki, wątpliwości i błędy popełniane przez użytkowników podczas pomiarów pojemności akumulatorków.

Czym jest pojemność akumulatora wyrażona w jednostce mAh (miliamperogodzinach)?

Pojemność akumulatorka jest najbardziej powszechnym (co nie znaczy, że najlepszym - ale to temat na inny artykuł) parametrem stosowanym do określenia jego wydajności. Na jego podstawie możemy ocenić jak długo nasz akumulator będzie działał, gdy zostanie obciążony / rozładowywany określonym prądem. I tak, umowny akumulator o pojemności 2000 mAh powinien być w stanie dostarczać 2000 mA prądu przez 1h lub 1000 mA prądu przez 2h, 500 mA prądu przez 4h, itd.

mA - miliamperogodziny, to jednostka prądu/natężenia , natomiast h - godziny, jednostka czasu. Połączona z tych dwóch składników jednostka mAh mówi nam ile prądu w jakim czasie oddał (lub przyjął) dany akumulator.

Tutaj pojawia się pierwszy, bardzo częsty błąd popełniany przez użytkowników, gdyż nie zawsze wartości mAh zwracane przez ładowarkę należy kojarzyć z całkowitą pojemnością akumulatorka (wydajnością), deklarowaną na etykiecie akumulatorka.

Mianowicie, wiele relatywnie prostych ładowarek mierzy wartość pojemności mAh tylko podczas ładowania akumulatorka. Wartość mierzona podczas ładowania nigdy nie będzie miarą wydajności akumulatorka i nie możemy jej bezpośrednio używać do oszacowania całkowitej dostępnej pojemności akumulatorka (wartości deklarowanej przez danego producenta). Zgodnie z wcześniejszym wyjaśnieniem, w celu pomiaru realnej, prawdziwej pojemności akumulatorka, musimy go przecież rozładować - a w tym wypadku mówimy o procesie dokładnie odwrotnym.

Każde rozpoczęcie procesu ładowania, niezależnie od stopnia naładowania akumulatorka w ładowarce z pomiarem mAh rozpocznie zliczanie wartości mAh od zera - teraz w zależności od tego jak mocno rozładowany był nasz akumulator wartość mAh po pełnym naładowaniu może stanowić zaledwie niewielki procent względem całkowitej pojemności tego akumulatorka. Tą wartość interpretujemy w bardzo prosty sposób - uzyskany podczas ładowania wynik mAh mówi nam tylko i wyłącznie ile prądu w jakim czasie było potrzebne aby ładowarka mogła uznać taki akumulator za pełny.

Nie ma to często żadnego związku z jego wydajnością - pojemnością akumulatorka na jaką możemy liczyć przy jego użytkowaniu/rozładowaniu, a w przypadku akumulatorków Ni-MH nawet nie jest jednoznaczne w ocenie w jakim stopniu akumulator był naładowany przed zainstalowaniem w ładowarce i trudno np. wyłącznie na tej podstawie ocenić np. tempo samo-rozładowania takiego akumulatorka.

Dlaczego? Przyczyna jest bardzo prosta - przede wszystkim każda automatyczna ładowarka musi w jakimś (najlepiej niewielkim) stopniu przeładować akumulator Ni-MH 1.2V, aby wykryć jego pełne naładowanie.  Te „nadmiarowe” mAh, to wartość rzędu 10% faktycznej pojemności akumulatorka (czyli nawet ok. 250 mAh dla akumulatora powyżej 2500 mAh) idą w straty” i nie będą mieć wpływu na faktyczny wynik pojemności uzyskanej później z rozładowania.

To przeładowanie w zależności od temperatury otoczenia/temperatury samych ogniw, a nawet konkretnego akumulatorka raz będzie większe, raz mniejsze. Innymi słowy nie sposób ocenić ile faktycznie ze zmierzonych z doładowania przykładowych 500 mAh będzie później zamienione na realną pojemność, a ile stanowi "strata" związana z algorytmem ładowania akumulatorka Ni-MH.

Wynik z oczywistych względów będzie zazwyczaj najniższy przy ponownej próbie ładowania akumulatorków, które zostały wcześniej do pełna naładowane. 

W przypadku ładowarki, gdzie pomiar mAh odbywa się tylko podczas ładowania, jedynym sposobem na oszacowanie całkowitej pojemności jest uprzednie całkowite rozładowanie akumulatorka. Wówczas wartość mAh uzyskana podczas ładowania będzie możliwie najwyższa i zwykle podobna do wartości pojemności/wydajności mAh podawanej przez producenta naszego akumulatorka (dla akumulatorków Ni-MH średnio o ok. 10% wyższa). Nie będzie to jednak nadal informacja jednoznaczna i pewna.

Właściwa metoda sprawdzenia pojemności akumulatorka

Jedynym sposobem na faktyczny pomiar całkowitej pojemności jest rozładowanie akumulatora, który został uprzednio do pełna naładowany. Innymi słowy potrzebna jest nam pojemność z rozładowania, a nie nieprecyzyjna informacja o pojemności z ładowania.

Zastanawiając się nad zakupem ładowarki, warto mieć ten fakt na uwadze, gdyż nieco droższe modele mają możliwość rozładowania akumulatorków i faktycznego pomiaru ich pojemności. Przykładem są tutaj ładowarki everActive serii NC-1000, NC-3000 dla akumulatorków AA i AAA 1,2V, czy uniwersalny model UC-4000, który poradzi sobie zarówno z akumulatorkami AA R6 1,2V jak również z litowo-jonowymi 18650 3,7V.

W związku z tym, że ładowarka musi całkowicie rozładować akumulator, proces ten jest dość czasochłonny (zajmuje zwykle co najmniej kilka godzin), jednak wartość pojemności jaką zobaczymy na końcu takiego testu będzie dobrym punktem odniesienia i porównania do tego co deklaruje dany producent.

Uwaga na zupełnie nowe akumulatorki!

W przypadku zupełnie nowego akumulatorka AA, czy AAA, najlepszy wynik uzyskamy dopiero po jego uformowaniu - czyli zwykle po 3-5 pełnych cyklach użytkowania.

Warto w tym momencie wskazać kolejny błąd, który jest popełniany nawet przez zaawansowanych użytkowników, a nawet w redakcjach branżowych, gdzie testuje się baterie i akumulatorki. Żelazną zasadą jest, że otrzymane wartości pojemności są porównywalne między sobą tylko w przypadku testowania dokładnie w tych samych warunkach. Wartości uzyskane za pomocą np. różnych modeli ładowarek mogą i zwykle będą się różnić. Przede wszystkim na rynku można znaleźć bardzo dużo niepewnych konstrukcji, które charakteryzuje błąd pomiarowy przekraczający nawet 20%. Niczym szczególnym są niestety też błędne algorytmy ładowania/rozładowania w takich ładowarkach.

Posiadanie możliwie najlepszej, sprawdzonej ładowarki też tego problemu zupełnie nie rozwiązuje - nawet niezawodne i polecane przeze mnie ładowarki spod brandu everActive nieznacznie różnią się między sobą algorytmami i warunkami testu, pomiaru pojemności, przez co uzyskiwane wyniki nigdy nie będą w 100% identyczne między różnymi modelami.

Każda ładowarka, już niezależnie od jej producenta, to też zwykle nieco inny algorytm ładowania, w szczególności w przypadku akumulatorków Ni-MH 1,2V - akumulator lekko niedoładowany podczas testu zawsze wykaże nieco niższą pojemność od takiego, który zostanie uprzednio lekko przeładowany. Więc znowu ważne jest aby ewentualnych porównań dokonywać na tym samym sprzęcie.

Wbrew pozorom rozrzuty jakościowe w dostępnych na rynku ładowarkach są bardzo duże, dlatego w przypadku takich funkcji jak pomiary wydajności itp. zalecam użycie sprawdzonych konstrukcji - a do takich bez wątpienia można zaliczyć ładowarki eneloop, everActive jak również Xtar.

Jeżeli macie pytania, czy wątpliwości dotyczące pomiarów i wyników uzyskiwanych na Waszych ładowarkach i akumulatorkach, dajcie znać w komentarzach, chętnie wszelkie wątpliwości rozwiejemy.

Autor: Michał Seredziński

Kopiowanie treści artykułu lub jego części bez zgody przedstawiciela firmy Baltrade sp. z o.o. jest zabronione.

Polecane ładowarki akumulatorków z testem pojemności:

Ładowarka akumulatorków Ni-MH profesjonalna everActive NC-3000
  • najbardziej zaawansowana ładowarka do akumulatorów Ni-MH od everActive
  • procesorowa z rozładowaniem i pomiarem pojemności oraz unikalnym testem rezystancji wewnętrznej ogniwa,
    funkcja odświeżania, konserwacji, formowania akumulatorów,
  • min. czas ładowania 4 akumulatorów 2500mAh - 3h.
  • obsługiwane akumulatory: Ni-MH,Ni-Cd, 1-4x R6/AA, R03/AAA, 1-2x R14/C, R20/D przy użyciu opcjonalnego adaptera
  • napięcie wejściowe 12V DC - w zestawie zasilacz sieciowy AC, opcjonalnie dostępny adapter samochodowy
169,00 zł 137,40 zł netto
lista życzeń 
Towar w magazynie
-10%
Ładowarka do akumulatorków cylindrycznych Li-ion oraz Ni-MH everActive UC-4000
  • profesjonalna, uniwersalna ładowarka procesorowa do ogniw Li-ion, Li-FePO4, Ni-MH,
  • funkcja rozładowania oraz odświeżania ogniw,
  • unikalna funkcja pomiaru i przeglądu dwóch wartości pojemności dla każdego akumulatora - Capacity Review,
  • obsługiwane rozmiary: R6 AA, R03 AAA, R14 C, R20 D, 10440, 14500, 14650, 17500, 17670, 18350, 18500, 18650, 20700, 21700 - tylko niezabezpieczone, 22650, 25500, 26500, 26650, 32650, 33600, 16340 R-CR123e,
  • prąd ładowania: 500 mA, 1000 mA dla Li-ion / Li-FePO4, 500 mA dla Ni-MH,
  • bardzo dokładna kontrola ładowania niezależnie od rodzaju akumulatora.
179,90 zł 146,26 zł netto
lista życzeń 
199,00 zł 161,79 zł netto (-10%)
Towar w magazynie

Ładowarka akumulatorków Ni-MH profesjonalna everActive NC-1000M
  • nowoczesna, mobilna konstrukcja,
  • procesorowa z rozładowaniem i pomiarem pojemności,
  • funkcja odświeżania, konserwacji, formowania akumulatorów,
  • min. czas ładowania 4 akumulatorów 2500mAh - 3h,
  • procesorowa, Ni-MH,Ni-Cd, 1-4x R6/AA, R03/AAA,
  • zasilana z gniazda USB typu C (brak zasilacza w komplecie)
99,00 zł 80,49 zł netto
lista życzeń 
Towar w magazynie
-11%
Ładowarka akumulatorków Ni-MH profesjonalna everActive NC-1000 PLUS
  • nowa, udoskonalona wersja flagowego modelu
  • procesorowa z rozładowaniem i pomiarem pojemności,
  • funkcja odświeżania, konserwacji, formowania akumulatorów,
  • min. czas ładowania 4 akumulatorów 2500mAh - 3h,
  • procesorowa, Ni-MH,Ni-Cd, 1-4x R6/AA, R03/AAA,
  • napięcie wejściowe 12V DC - w zestawie zasilacz sieciowy AC i adapter samochodowy
114,90 zł 93,41 zł netto
lista życzeń 
129,00 zł 104,88 zł netto (-11%)
Towar w magazynie

 

13
2
Komentarze
liczba komentarzy: 1
Dodaj komentarz

  • Szkoda, że w artykule nie zostało powiedziane to, iż pojemność mierzona podczas rozładowywania ogniwa zależy od prądu rozładowania. Dlatego w akumulatorach kwasowo-olowiowych pojemność jest podawana najczęściej według normy C20. Są też C10, C5, C2. Różnią się one prądem rozładowania, dlatego wyniki pojemności będą zupełnie inne.
    3
    0
    • Tak to ważne. Ale pomimo pominięcia tej kwestii - dobry artykuł.
      2
      0
    • W przypadku omawianych ogniw i poruszanego w artykule zagadnienia nie jest to aż tak istotne.

      Ładowarki z pomiarem pojemności dysponują co do zasady bardzo ograniczoną mocą rozładowania - prądy rozładowania są relatywnie niskie, co sprzyja osiąganiu wysokich, bliskich maksymalnym odczytom zmierzonej pojemności.

      Dodatkowo akumulatory kwasowo-ołowiowe są dość specyficznym rodzajem akumulatora, gdzie rezystancja wewnętrzna akumulatora dynamicznie zmienia się w zależności od prądu ładowania/rozładowania, i tak przeciętny akumulator faktycznie osiąga często dużo niższe pojemności użytkowe przy prądach wyższych jak 0,05C.

      W przypadku fabrycznie nowych ogniw Ni-MH, czy Li-ion, o których traktuje ten artykuł, o ile poruszamy się po obciążeniach dopuszczonych dla danego ogniwa to różnice w pojemnościach są dużo mniejsze - tam pojemność nominalna jest zwykle mierzona przy prądzie 0,2C (rozładowanie przez 5h), jednak nawet jak rozładujemy z obciążeniem/natężeniem 1C (w 1 godzinę) to nadal bez problemu uzyskamy 80-90% jego pojemności nominalnej podawanej dla 0,2C.
      1
      0