- porady
- technologia
- często zadawane pytania
- testy
- pojemność mAh
- pojemność znamionowa
- porównanie
- everActive
- trwałość akumulatorków
- efektywność akumulatorków
- napięcie akumulatorka
- skumulowana energia
- baterie vs akumulatorki
- LR03 AAA
- LR6 AA
- eneloop
- AG13 LR1154 LR44
- delta v
- cykle ładowania
- rezystancja wewnętrzna
- stopień naładowania
- CR 2032
- efekt pamięci
- badanie akredytowane
- SR44 357
- baterie słuchowe 675
- SR626 377
- baterie zegarkowe
- polaryzacja
- mAh
- pasywacja
- ls 14250
- ls 14500
Jak prawidłowo użytkować akumulatorki niklowo-wodorkowe?
Spis treści:
- Problem nr 1: Użycie akumulatorków od razu po wyjęciu z opakowania
- Problem nr 2: Używanie najniższych prądów ładowania
- Problem nr 3: Dodatkowe rozładowanie akumulatorka w ładowarce przed każdym kolejnym ładowaniem
- Problem nr 4: Błędne (zbyt niskie) pomiary pojemności nowego akumulatorka. Pomiar i interpretacja pojemności akumulatorka w trybie ładowania
- Problem nr 5: Problemy z ładowaniem nowych akumulatorków lub takich, które długo nie były doładowywane. Przeładowanie, przegrzanie, niedoładowanie akumulatorków
- Problem nr 6: Wybór najpojemniejszych akumulatorków do wszystkich urządzeń
- Problem nr 7: Stosowanie akumulatorków jako bezpośredni zamiennik baterii jednorazowych we wszystkich urządzeniach
- Problem nr 8: Posiadana ładowarka wymaga ładowania akumulatorków parami
- Problem nr 9: Używanie różnych akumulatorków w jednym urządzeniu
Problem nr 1: Użycie akumulatorków od razu po wyjęciu z opakowania
Akumulatorki Ni-MH zdecydowanie zalecamy naładować do pełna przed pierwszym użyciem.
Co prawda większość akumulatorków jest opisywana jako gotowa do użycia (Ready to Use). Musimy być jednak świadomi, że żaden akumulator nie będzie fabrycznie w 100% naładowany. Najpojemniejsze akumulatorki nie przekraczają zwykle 50% fabrycznego naładowania, a nawet markowe akumulatorki o niewielkiej pojemności oferują ok. 70-80% wstępnego naładowania.
Dodatkowo zdarzają się komplety nierówne i niektóre ogniwa mogą być naładowane fabrycznie w różnym stopniu. W przypadku użycia nierównego kompletu w naszym urządzeniu potęgujemy późniejsze negatywne następstwa:
- urządzenie działa dużo krócej,
- ryzykujemy zbyt głębokim rozładowaniem najsłabszych ogniw z kompletu,
- najsłabszy z akumulatorów, pomimo że pierwotnie był sprawny technicznie, może już nigdy nie osiągnąć pełnych, nominalnych parametrów.
W przypadku skrajnie niskiego rozładowania zupełnie nowego akumulatorka będziemy mieli duże problemy z jego prawidłowym naładowaniem (jak sobie z tym poradzić piszemy w innym artykule - link). Większość z zaawansowanych ładowarek może wykryć taki akumulator jako wadliwy. Dodatkowo, każde zbyt niskie rozładowanie akumulatorka prowadzi do częściowej, nieodwracalnej utraty wydajności, pojemności, stabilności takiego ogniwa.
Problem nr 2: Używanie najniższych prądów ładowania
Jeżeli mamy możliwość, to unikajmy ładowarek z niskim prądem ładowania, gdzie skutkiem są czasy ładowania przekraczające 5-6h.
Większość użytkowników jest nadal przeświadczona, że im niższy prąd ładowania tym lepiej dla akumulatorka. Ta teza nie jest zupełnie błędna, jednak tutaj kluczową rolę pełni zastosowana ładowarka. Niskim prądem rzędu 100-300 mA możemy niemal bezkarnie ładować wszystkie akumulatorki AA/AAA pod warunkiem, gdy dodatkowo kontrolujemy czas ładowania i ładujemy akumulatorki, które były uprzednio całkowicie rozładowane.
Jeżeli dysponujemy ładowarką automatyczną wówczas prąd ładowania nie może być zbyt niski - przy niskim prądzie ładowania, z uwagi na charakterystykę przebiegu napięcia akumulatorków Ni-MH nie sposób w sposób precyzyjny określić automatycznie moment pełnego naładowania akumulatorka. W takich sytuacjach nawet najlepsza ładowarka może mieć problemy. Przy zbyt niskim prądzie w ładowarce automatycznej (a takim będzie wartość 200-300 mA dla większości obecnie produkowanych akumulatorków) regularnie dochodzi do niepełnego naładowania, lub istotnego przeładowania akumulatorków.
Jeżeli taki proces powtarzamy regularnie to niestety ładowane akumulatorki mogą stać się bardzo nierówne, a w rezultacie cały komplet może szybko ulec degradacji i przedwczesnemu zużyciu.
Można w uproszczeniu przyjąć, że ładowarka musi dysponować prądem ładowania minimum 400-500 mA na każde ogniwo do prawidłowego, automatycznego zakończenia ładowania większości akumulatorków Ni-MH (niezależnie od ich rozmiaru). Jeżeli posiadana ładowarka ładuje typowe akumulatorki AA 2000 mAh dłużej jak 5-6h to niestety prawdopodobnie nie spełnia tego kryterium i może powodować problemy i w konsekwencji prowadzić do szybszego zużycia akumulatorków.
Aby ten problem lepiej zrozumieć zalecamy zapoznanie się z naszym innym artykułem - link.
Problem nr 3: Dodatkowe rozładowanie akumulatorka w ładowarce przed każdym kolejnym ładowaniem
To absolutnie zły nawyk, którego powinniśmy się wystrzegać w przypadku akumulatorków Ni-MH.
Opisywaliśmy tą kwestię już wcześniej dość obszernie - link. Najważniejszym argumentem niech będzie fakt (potwierdzony na podstawie oficjalnych testów akumulatorków Eneloop), że akumulator każdorazowo całkowicie rozładowywany wykazuje ok. 4-krotnie niższą żywotność niż akumulator rozładowywany do poziomu ok. 50%. To oznacza, że akumulator, który nie byłby każdorazowo całkowicie rozładowywany może oddać nawet o 100% więcej energii podczas okresu swojej eksploatacji. Żywotność akumulatorków spada o kolejne 50% jeżeli regularnie doprowadzamy do ich rozładowywania poniżej bezpiecznego napięcia 1,0V.
W przypadku akumulatorków Ni-MH nie warto się bać efektu pamięci, czy efektu leniwej baterii. Nawet jeżeli taki efekt wystąpi, będzie mniej problematyczny jak skutki syntetycznego, nadmiarowego zużycia akumulatorków poprzez ich dodatkowe rozładowywanie w ładowarce.
Problem nr 4: Błędne (zbyt niskie) pomiary pojemności nowego akumulatorka. Pomiar i interpretacja pojemności akumulatorka w trybie ładowania
Nie zawsze zbyt niski wynik zwracany przez ładowarkę będzie świadczył o wadzie akumulatorka.
Akumulatorki Ni-MH wymagają przynajmniej kilku cykli ładowania aby się prawidłowo uformować. Nie spodziewajmy się każdorazowo pełnej wydajności akumulatorka już po 1-3 doładowaniach. Pojemność podczas pierwszych kilkunastu cykli ładowania na dobrej jakości ogniwie cały czas delikatnie wzrasta. Dodatkowo taki akumulator wraz z kolejnymi cyklami ładowania kształtuje swoją docelową charakterystykę napięcia. Przykładowo typowe jest niższe osiągane maksymalne napięcie (nawet o 0,05V) dla zupełnie nowych, nieuformowanych akumulatorków.
Innym błędem jest szacowanie pojemności nowego ogniwa na podstawie wartości mAh użytej do naładowania takiego akumulatorka. Akumulator Ni-MH w zależności od sytuacji może każdorazowo podczas próby ładowania przyjąć od ok. 100 mAh do nawet wielokrotności swojej nominalnej pojemności - nie musi to mieć nic wspólnego z jego faktyczną pojemnością.
Tutaj jeszcze istotna uwaga na temat próby formowania akumulatorków bezpośrednio w ładowarkach.
Pisaliśmy wcześniej aby nowe akumulatorki najpierw do pełna naładować następnie w miarę możliwości unikać głębokiego rozładowania. Wiele z ładowarek ma tryby odświeżania (Refresh), które automatycznie cyklują akumulatorki poprzez ich kilkukrotne rozładowanie i ładowanie. Taki z pozoru wygodny i relatywnie szybki proces wydaje się idealny do uformowania nowych akumulatorków - często nie prowadzi on jednak do osiągnięcia maksymalnych, nominalnych pojemności przez akumulatorki i nie musi się przełożyć na optymalną żywotność podczas przyszłej eksploatacji. Nowe akumulatorki nie lubią rozładowywania poniżej 1,0V, a jednocześnie same ładowarki miewają problemy z ich pełnym naładowaniem przy pierwszych cyklach ładowania.
Nowym akumulatorkom najlepiej dać trochę czasu na prawidłowe uformowanie - ze swojej strony nie zalecam robienia tego syntetycznie poprzez kilkukrotne naładowanie i rozładowanie bezpośrednio w ładowarce.
Tryb Refresh najlepiej sprawdza się na starych ogniwach, o niepewnej kondycji lub takich których mógł dotknąć efekt leniwej baterii.
Problem nr 5: Problemy z ładowaniem nowych akumulatorków lub takich, które długo nie były doładowywane. Przeładowanie, przegrzanie, niedoładowanie akumulatorków
W przypadku pierwszych cykli ładowania niektóre akumulatorki wymagają szczególnej uwagi.
Nowe akumulatorki, podobnie jak takie, których długo nie umieszczaliśmy w ładowarce bywają chimeryczne podczas pierwszych prób ładowania.
Nawet jak odpowiednio dobierzemy prąd ładowania, zdarza się, że albo ładowarka wyłącza ładowanie przedwcześnie, albo doprowadza do przeładowania/ znacznego nagrzania się takich akumulatorków. W przypadku zupełnie nowych akumulatorków starajmy się nadzorować proces ładowania - kontrolując jego czas i temperaturę ogniw. Gdy akumulatorki stają się bardzo ciepłe (gdzie trudno nam utrzymać palec na ogniwie) przerwijmy proces ładowania.
Takie zjawisko wynika z pewnej anomalii - część akumulatorków nie wykaże istotnego wzrostu napięcia w końcowej fazie ładowania. Takie akumulatory zaczynają się nagrzewać na ok. 0,03-0,05V poniżej typowego dla siebie poziomu napięcia. Stabilizacja napięcia następuje na dość niskim poziomie bez zauważalnego, spodziewanego spadku, będącym głównym wyznacznikiem pełnego naładowania akumulatorka. W takiej sytuacji nawet pomimo wzrostu temperatury na ogniwie akumulator nie zostaje zwykle prawidłowo, do pełna naładowany, a każda ładowarka może mieć naprawdę duże problemy z prawidłowym zakończeniem procesu ładowania.
W przypadku sprawnych akumulatorków problem znika zazwyczaj z kolejnymi cyklami ładowania.
Problem nr 6: Wybór najpojemniejszych akumulatorków do wszystkich urządzeń
Nie zawsze akumulator o najwyższej pojemności będzie odpowiedni dla naszego zastosowania.
Wartość pojemności wyrażona w mAh jest często głównym kryterium wyboru zasilania dla naszych urządzeń. Wyższa pojemność mAh oznacza przecież dłuższy czas działania - czy jednak na pewno?
Akumulatorki o najwyższych pojemnościach jak 2500 mAh dla AA, czy 1000 mAh dla AAA są konstrukcjami mocno wysilonymi i jednocześnie bardzo zaawansowanymi technologicznie. Mają wysoką pojemność, która jest bardzo bliska maksymalnemu, technologicznemu ograniczeniu dla technologii Ni-MH. Zwykle takie akumulatorki charakteryzuje też niska rezystancja i wysoka wydajność prądowa.
Niestety typowe akumulatorki AA 2450 mAh starzeją się zwykle 3-5x szybciej w porównaniu do akumulatorków o pojemnościach 1900 mAh. Takie najpojemniejsze akumulatorki bardzo często po 2-3 latach eksploatacji działają mocno nieprzewidywalnie - nawet jeżeli były rzadko (lub nie były wcale) użytkowane. Dodatkowo gorzej znoszą głębokie rozładowania. Parametry pojemności i rezystancji w przypadku najpojemniejszych akumulatorków ulegają degradacji, pogorszeniu wielokrotnie szybciej jak w przypadku bardziej powszechnych akumulatorków o niższych pojemnościach nominalnych. Dodatkowo samoczynny spadek napięcia jest na najpojemniejszych akumulatorkach dużo bardziej zauważalny - a co za tym idzie efekt samorozładowania jest również bardziej odczuwalny dla użytkownika.
Najpojemniejsze akumulatorki dedykowane są przede wszystkim do wymagających urządzeń, gdzie okresy między kolejnymi doładowaniami są z góry przewidywalne i nie przekraczają kilku tygodni. Sprawdzają się najlepiej w profesjonalnych zastosowaniach, gdzie chwilowa wydajność ma największe znaczenie.
W przypadku chęci użycia akumulatorków w urządzeniach, które działają na takim zasilaniu długimi tygodniami, czy miesiącami lub są używane okazjonalnie lepszym wyborem okażą się modele o umiarkowanej pojemności, nie przekraczającej 800 mAh dla rozmiaru AAA R03, czy 2100 mAh dla AA R6.
Podobnie gdy nasze akumulatorki są bardzo regularnie doładowywane - np. codziennie w telefonie bezprzewodowym, czy lampce solarnej powinniśmy wybrać akumulatorki o możliwie niskich pojemnościach (i jednocześnie dużo wyższej żywotności).
Jeżeli nasze urządzenia na typowych bateriach jednorazowych działają wiele miesięcy czy lat to zastosowanie akumulatorków może być zupełnie nieuzasadnione.
Problem nr 7: Stosowanie akumulatorków jako bezpośredni zamiennik baterii jednorazowych we wszystkich urządzeniach
W wielu urządzeniach stosowanie akumulatorków nie niesie za sobą praktycznie żadnych korzyści, ani ekonomicznych, ani ekologicznych.
Zwolennicy stosowania akumulatorków zamiast baterii jednorazowych bardzo często jako główny argument podają dłuższy czas działania akumulatorków oraz względy ekologiczne. Jednak oba argumenty nie zawsze mają potwierdzenie w praktyce. Nie zawsze akumulatorki zadziałają optymalnie i dłużej w danym urządzeniu. Ślad węglowy wytworzenia akumulatorka Ni-MH jest kilkukrotnie wyższy jak typowej baterii alkalicznej. Zupełnie mija się z celem instalowanie akumulatorków (a szczególnie tych najpojemniejszych) w urządzeniach, które nie wymagają wymiany baterii przez rok czy dłużej.
Po 2-3 latach eksploatacji (niezależnie od jej charakteru) niemal wszystkie najpojemniejsze akumulatorki Ni-MH okazują się bardzo niepewne i mało przewidywalne.
Jeżeli już koniecznie chcemy instalować akumulatorki w możliwie wszystkich urządzeniach, to w przypadku urządzeń, gdzie bardzo rzadko wymieniamy baterie, powinny to być akumulatorki o dużo niższych pojemnościach - np. 500 mAh dla AAA R03, czy 1000 mAh dla AA R6.
Jedynym argumentem, który faktycznie przemawia za akumulatorkami jest niemal całkowita odporność na wylewanie. Akumulatorki Ni-MH z uwagi na swoją konstrukcję niezwykle rzadko wylewają samoczynnie w trakcie swojej całej eksploatacji, no chyba że będzie to sprowokowane "z zewnątrz" (np. poprzez zwarcie, uszkodzenie mechaniczne, skrajne temperatury, daleko idące przeładowanie czy zbyt głębokie rozładowanie, któremu może towarzyszyć wyniszczające przebiegunowanie ogniwa).
Problem nr 8: Posiadana ładowarka wymaga ładowania akumulatorków parami
To mocne uproszczenie i w mojej ocenie błąd projektowy niektórych ładowarek - jeżeli nadal z takiej ładowarki korzystamy, powinniśmy rozważyć jej wymianę na taką z odpowiednio wysokim prądem ładowania i niezależnymi kanałami ładowania.
Nadal na rynku dostępne są modele ładowarek, które wymagają instalowania akumulatorków w parach. Takich ładowarek należy unikać, gdyż zazwyczaj nie dysponujemy równymi akumulatorkami, o dokładnie takim samym stopniu naładowania/rozładowania i zainstalowanie nierównej pary w takiej ładowarce zawsze będzie skutkować nieoptymalnym naładowaniem. W dłuższej perspektywie będzie to oznaczało znaczne obniżenie żywotności naszych ogniw.
Dodatkowo często takie ładowarki dysponują bardzo niskimi prądami ładowania, przez co ocena ich pełnego naładowania jest jeszcze trudniejsza (zgodnie z p. 2).
Problem nr 9: Używanie różnych akumulatorków w jednym urządzeniu
Unikajmy tego jeżeli zależy nam na żywotności akumulatorków.
Instalowanie w komplecie różnych akumulatorków lub nierównych o różnym stopniu naładowania skutkuje najczęściej zbyt głębokim rozładowaniem najsłabszego z ogniw i znacznie skróconym czasem działania całego urządzenia. W efekcie ten skrajnie rozładowywany akumulator będzie w takich sytuacjach niepotrzebnie, trwale niszczony - podobnie jak opisywaliśmy to w p.1.
Autor: Michał Seredziński
Kopiowanie treści artykułu lub jego części bez zgody przedstawiciela firmy Baltrade sp. z o.o. jest zabronione.
Polecane akumulatorki w sklepie hurt.com.pl:
4 x akumulatorki AA / R6 everActive Ni-MH 2000 mAh ready to use "Silver line"
- rewelacyjne akumulatory w niskiej cenie
- 4szt. - fabryczne opakowanie konsumenckie - blister
- przetestowana wydajność - realna pojemność
- akumulatory wstępnie naładowane, nowej generacji wykonane w technologii Ready To Use
- najwyższa jakość akumulatorków potwierdzona licznymi testami
4 x akumulatorki AA / R6 everActive Ni-MH 2600 mAh ready to use "Professional line"
- rewelacyjne akumulatory w niskiej cenie
- 4szt. - fabryczne opakowanie konsumenckie - blister
- przetestowana wydajność - realna pojemność
- akumulatory wstępnie naładowane, nowej generacji wykonane w technologii Ready To Use
- najwyższa jakość akumulatorków potwierdzona licznymi testami
4 x akumulatorki AA / R6 Panasonic Eneloop Ni-MH 2000mAh BK-3MCDE/4BE (blister)
- wyższa pojemność min. 2000 mAh
- do 2100 cykli ładowania
- zachowuje 70% energii po 10 latach od naładowania!
- pracuje w niskich temperaturach do -20st. C!
- naładowany w procesie produkcji energią słoneczną
4 x akumulatorki R6 / AA Panasonic Eneloop PRO NEW Ni-MH 2500mAh BK-3HCDE/4BE (blister)
- najwyższa pojemność wśród akumulatorków nowej generacji 2500 mAh
- zachowuje 85% energii po 12 miesiącach od naładowania!
- pracuje w niskich temperaturach do -20st. C!
- naładowany w procesie produkcji energią słoneczną